1. Obalenie domniemania ojcostwa
Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku.
Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku.
2. Zaprzeczenie ojcostwa męża matki.
Zaprzeczając ojcostwu, na matce lub domniemanemu ojcu leży ciężar dowodu, że to nie on jest ojcem dziecka. Mężczyzna wytacza powództwo przeciwko swojej żonie oraz dziecku. W przypadku, gdy matka nie żyje, powództwo wytacza się tylko przeciwko dziecku. Gdy matka jest inicjatorką procesu, powództwo wytaczane jest przeciwko ojcu i dziecku.
Taką możliwość posiada również samo dziecko po dojściu do pełnoletniości. Ma na to 3 lata od jej uzyskania. Powództwo powinno być wytoczone przeciwko mężowi swojej matki i matce, a jeżeli matka nie żyje to przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć również prokurator.
Prokurator nie musi przestrzegać terminów do wytoczenia powództwa. Posiada kompetencję do wytoczenia powództwa w każdym czasie. Sprawy o zaprzeczenie ojcostwa rozpatrywane są przez sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego.
Kiedy zaprzeczenie ojcostwa nie jest możliwe?
Mężczyzna nie może tego dokonać w stosunku do pełnoletniego dziecka. Niedopuszczalność powództwa istnieje również w przypadku, gdy dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki się zgodził. Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka.
3. Ustalenie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego.
Innymi słowy, mając na uwadze domniemanie, iż ojcem dziecka jest małżonek matki, wskazać należy, że uprawniony do zaprzeczenia ojcostwa jest wyłącznie małżonek, matka i dziecko. Prawo nie przewiduje takiego uprawnienia dla biologicznego ojca dziecka.
Szansą dla biologicznego ojca dziecka jest art. 86 krio, zgodnie z którym „powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wytoczyć także prokurator, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego; wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka. Jeżeli uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka, prokurator może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania”.
W konsekwencji tego uprawnienie prokuratora do wytoczenia powództwa w omawianych sprawach jest niezależne od stanowiska zainteresowanych osób i nie jest pochodne od ich uprawnień.